Povijest drame I i II

Ova monografija nije još jedna linearno iznesena hronika najvažnijih poglavlja iz istorije drame, ona nije niti zbirka konvencionalnih literarnih ili pozorišnih eseja o istoriji tog roda. Knjiga se od sličnih studija razlikuje ponajprije po vrlo inovativnom konceptu koji polazi od toga da drama od svojih antičkih početaka pa sve do danas u osnovi predstavlja uprizorenje identiteta: strukturne promene drame kroz dva i po hiljada tvrdi autorka  usko su povezane s promenama koncepta identiteta. Upravo je to temeljna poveznica istorije drame kako je vidi Erika Fischer-Lichte: istorija drame (kao književnoga roda i kao insceniranog teksta) u smislu istorije identiteta. I kod jednog i kod drugog ona uspeva pronaći zajednička obeležja, preklapanja i podudaranja, no pritom nikada ne zaboravlja da se ta dva smera ni u kom slučaju ne mogu izjednačiti. Itekako je pritom svesna činjenice da istorija drame predstavlja samo jedan segment istorije pozorišta, te da je ona istovremeno jedan segment istorije književnosti. Stoga je za autorku istorija drame u smislu istorija književnosti utoliko relevantna ukoliko pridonosi tumačenju povijesti drame kao povijesti identiteta. Logična je konzekvenca takvog polazišta da se identitet koji se očituje u drami može dokučiti samo putem strukturne analize, te da se istorija drame kao istorija identiteta može (re)konstruirati samo sledom analiza pojedinih drama.
Autorka se stoga ograničava samo na dramski kanon zapadnog kruga i u prvom delu svoje knjige, naslovljenom Od antike do njemačke klasike, koji zahvata istorije drame od 5. veka pre Hrista do kraja 18. veka, prezentuje sve paradigmatske pojave u pozorištu i drami od Eshila i Sofokla preko srednjovekovnih i ranonovovekovnih dramskih oblika te Shakespearea i Corneillea do Lessinga, Goethea i Schillera.

Drugi deo monografije Povijest drame Erike Fischer-Lichte (Od romantizma do danas) strukturiran je kao pregled ključnih poetičkih strujanja i rediteljskih koncepata, bilo na relaciji pojedinaca reditelja autora ili pak glumačkih grupa, u razdoblju od početka 19. veka do današnjice. Novum je ovog kulturološki ili književnoantropološki intoniranog istraživanja zapadnoeuropske drame i pozorišta u interdisciplinarnom motrištu autorke, koja se u interpretaciji raznovrsnog materijala služi iskustvima kulturne istorije, semiotike, sociologije kulture, antropologije drame i pozorišta, književne i pozorišne teorije, istorije mentaliteta i sl.
Prva velika tematska celina (Drama krize identiteta) bavi se analizom formativnog razdoblja u istoriji zapadnoevropske građanske drame i pozorišta, kako u institucionalnom smislu tako i u smislu pozorišne simbolike. Pritom se ponajviše razmatraju dramski opusi Kleista, Byrona, Hugoa i Shelleya, pa sve do Büchnera, no i manje poznata istorija bečke predstave odnosno pučkog pozorišta uopšte. Međutim pod autorkinom interpretativnom rešenju dolaze i problemi koji se inače retko kad nalaze na stranicama sintetskih književnoistorijskih ili pak pozorišnoistorijskih pregleda, na primer problematika porodice u građanskom simbolističkom pozorištu, kult ličnosti  u pozorištu na prelazu iz 19. u 20. vek, u Čehova i Strindberga itd.

Druga veća celina (Kazalište “novog” čovjeka) posvećena je počecima rediteljskog pozorišta, odnosno najznačajnijim figurama evropske režije (Craig, Stanislavski, Mejerholjd, Artaud) te glumišnom profesionalizmu, pri čemu se reteatralizacija “novog” pozorišta smatra kao negacija individualnih identiteta. Autorkin je pristup podsticajan i zbog toga što na sinkretički način problematizuje istovremeno pojavu apstraktnog slikarstva, novog talasa atomske fizike, antropološku simbologiju s jedne strane (Einstein, Picasso, Frazer) i pozorišnodramaturški avangardizam s druge (futurizam, nadrealizam). Posebno poglavlje Erika Fischer Lichte posvećuje i ranom dvadesetovekovnom američkom kazalištu, prije svega velikim ličnostima poput O’Neilla, zatim apsurdističkom antiteatru Becketta i Ionesca te, naposletku, režijskom i dramsko npoetičkom angažmanu Bertolta Brechta.
U tome smislu i u ovom se, drugom svesku pregleda evropske dramskopozorišne produkcije testira ne samo tradicionalna periodizacijska shema u pozorišnoj istoriografiji nego i načini na koje se može percipirati tobože sintetska uloga pozorišne istoriografije uopšte.

Erika Fischer-Lichte,  profesorka teatrologije na Freie Universität u Berlinu, jedan je od vodećih teatrologa današnjice. Njena knjiga Povijest drame (Geschichte des Dramas) predstavlja standardni i od stručne javnosti visoko cenjeni priručnik na području istorije drame zapadnoga civilizacijskog kruga i osvrće se na sva bitna razdoblja toga književnog roda,  u njegovoj povezanosti s pozorištem, od grčke antike do našeg doba.